W związku z nadchodzącym długim weekendem, na ulicach na pewno przybędzie patroli drogowych, przeprowadzających kontrole drogowe. Zarówno kierowcy, jak i policjanci mają swoje prawa i obowiązki, o których niestety czasem zdarza im się zapomnieć podczas rutynowej kontroli. Warto wiedzieć, co robić, a czego nie wolno obu stronom w takiej sytuacji, aby kontrola przebiegła spokojnie i bez większych komplikacji.
Kto w ogóle uprawniony jest do przeprowadzenia takiej kontroli drogowej? Oprócz oczywiście policji takie uprawnienia posiadają także: inspektorzy Inspekcji Transportu Drogowego, celnicy (funkcjonariusze służby celno-skarbowej) i funkcjonariusze Straży Granicznej (na terenie całego kraju, nie tylko w strefie przygranicznej), strażnicy miejscy i gminni (w przypadku naruszenia przez kierowcę ściśle określonych przepisów), na terenie lasów i parków narodowych będą to strażnicy leśni i funkcjonariusze straży parku, a wobec żołnierzy i pojazdów wojskowych mogą to być również żołnierze Żandarmerii Wojskowej.
Jeżeli chodzi o organ, który najczęściej przeprowadza takie kontrole, czyli policję, są pewne określone zasady zatrzymania kierowcy do kontroli. Chodzi tutaj o umundurowanie samego policjanta. Policjant na służbie, wyposażony w kompletny strój, może nas zatrzymać wszędzie i nie potrzebuje do tego specjalnych sygnałów, wystarczy czytelny gest ręką. Natomiast policjant nieumundurowany, zgodnie z prawem, może to zrobić jedynie na terenie zabudowanym, sygnalizując kierowcy przy pomocy specjalnego „lizaka” lub w przypadku gorszej widoczności, latarki, że ten ma się zatrzymać na poboczu do kontroli.
Policjant zatrzymując kierowcę do kontroli powinien przedstawić swój stopień służbowy imię i nazwisko oraz poinformować kierowcę o przyczynie zatrzymania pojazdu do kontroli. Funkcjonariusz ma prawo sprawdzić dokumenty auta, kierowcy oraz wszystkich pasażerów a także skontrolować stan trzeźwości kierowcy i pasażera, jeżeli podejrzewa, że ten mógł prowadzić pojazd. Jest on także uprawniony do kontroli stanu technicznego pojazdu i sprawdzenia zapisów tachografu w ciężarówce.
Co obowiązuje kierowcę podczas takiej kontroli? Po pierwsze, powinien uważnie słuchać poleceń policjanta, a także pozostać w pojeździe, trzymając ręce na kierownicy, dopóki funkcjonariusz nie wyda innego polecenia.
Jakie prawa ma kontrolowany kierowca? Jeżeli kontrolę przeprowadza nieumundurowany policjant, kierowca ma prawo poprosić go o okazanie legitymacji i zapisać widniejący na niej numer służbowy. Jeżeli policjant jest nieumundurowany, musi okazać taką legitymację kierowcy przed rozpoczęciem kontroli.
Nie należy wykonywać gwałtownych ruchów w pojeździe przed podejściem policjanta, gdyż może to zostać mylnie zinterpretowane jako np. próba sięgnięcia po broń lub ukrycia nielegalnych przedmiotów takich jak narkotyki. Kierowca ma prawo nagrać przebieg interwencji, o ile nie utrudni to policjantom wykonywania czynności służbowych. Rozpowszechnianie takich materiałów jest natomiast kwestią prawnie wątpliwą, dlatego nie radzimy robić tego bez konsultacji z prawnikiem. Pod żadnym pozorem nie należy nakłaniać policjanta do zmiany decyzji ani składać dwuznacznych propozycji, które mogłyby zostać potraktowane jako łapówka. Nie należy również dyskutować z funkcjonariuszami, nawet jeżeli uważamy, że nie mają racji, co do przedstawianych nam zarzutów. Jeżeli chcemy sprawę rozwiązać w sądzie, lepiej zostawić argumenty broniące nas w tej sprawie dla siebie i skonfrontować je z notatkami policjantów właśnie przed sądem.