Okres próbny dla nowych kierowców

Wprowadzenie okresu próbnego dla młodych kierowców

W 2025 roku polskie drogi mogą czekać istotne zmiany, a jedną z najbardziej wyczekiwanych i dyskutowanych jest wprowadzenie okresu próbnego dla młodych kierowców. Ministerstwo Infrastruktury od lat zapowiada zaostrzenie przepisów wobec osób, które dopiero uzyskują prawo jazdy, aby zwiększyć bezpieczeństwo na drogach. Czy te zmiany już weszły w życie, czy wciąż pozostają w fazie planowania? Przyjrzyjmy się temu bliżej.

Dlaczego okres próbny?

Statystyki nie pozostawiają złudzeń – młodzi kierowcy, zwłaszcza w wieku 18–24 lat, są grupą szczególnie narażoną na udział w wypadkach drogowych. W 2023 roku Krajowa Rada Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego wskazała, że kierowcy w tej grupie wiekowej byli sprawcami wielu zdarzeń, często spowodowanych nadmierną prędkością, brawurą czy brakiem doświadczenia. W odpowiedzi na te dane Ministerstwo Infrastruktury postanowiło "odmrozić" przepisy o okresie próbnym, które pierwotnie miały wejść w życie już w 2013 roku, ale były wielokrotnie odkładane z powodu problemów technicznych z systemem Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców (CEPiK).

Co zakłada projekt?

Zgodnie z najnowszymi informacjami z wykazu prac legislacyjnych Rady Ministrów (projekt UC76), okres próbny ma trwać 2 lata od momentu uzyskania prawa jazdy kategorii B po raz pierwszy. W tym czasie młodzi kierowcy będą podlegać surowszym zasadom:

• Ograniczenia prędkości: 50 km/h w terenie zabudowanym, 80 km/h poza nim oraz 100 km/h na autostradach i drogach ekspresowych dwujezdniowych.
• Zakaz pracy jako kierowca: Przez pierwsze 8 miesięcy nie będzie można podejmować działalności gospodarczej ani pracy związanej z prowadzeniem pojazdów kat. B, np. jako taksówkarz.
• Zielony listek: Obowiązek oznakowania pojazdu symbolem zielonego liścia klonowego przez pierwsze 8 miesięcy, co ma informować innych uczestników ruchu o niedoświadczeniu kierowcy.
• Kursy doszkalające: Między 4. a 12. miesiącem okresu próbnego młodzi kierowcy będą musieli ukończyć obowiązkowe szkolenie teoretyczne i praktyczne w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego, prowadzone przez Ośrodki Doskonalenia Techniki Jazdy.

Dodatkowo, popełnienie dwóch wykroczeń drogowych w okresie próbnym skutkować będzie przedłużeniem tego okresu o kolejne 2 lata, a trzy wykroczenia mogą prowadzić do utraty prawa jazdy. Dla 17-latków, którzy uzyskają uprawnienia wcześniej (inna zmiana w projekcie), przewidziano jeszcze bardziej rygorystyczne zasady, jak obowiązek jazdy z doświadczonym opiekunem przez pierwsze 6 miesięcy.

Czy zmiany już obowiązują?

Na dzień 5 marca 2025 roku zmiany te nie zostały jeszcze wdrożone. Zgodnie z planami Ministerstwa Infrastruktury, projekt nowelizacji ustawy Prawo o ruchu drogowym oraz ustawy o kierujących pojazdami ma zostać przyjęty przez Radę Ministrów w I kwartale 2025 roku, czyli do końca marca. Pełne wejście w życie przepisów zależy jednak od kilku czynników, w tym gotowości systemu CEPiK do monitorowania wykroczeń młodych kierowców. W przeszłości to właśnie brak odpowiednich rozwiązań technicznych opóźniał wprowadzenie okresu próbnego, więc istnieje ryzyko, że termin znów może się przesunąć.

Niemniej jednak resort podkreśla, że niektóre regulacje, niewymagające wsparcia informatycznego (np. obowiązek "zielonego listka" czy ograniczenia prędkości), mogą zacząć obowiązywać szybciej, być może jeszcze w tym roku. Pozostałe elementy, jak nadzór nad wykroczeniami, wejdą w życie dopiero po dopracowaniu systemu.

Kontrowersje i oczekiwania

Wprowadzenie okresu próbnego budzi mieszane uczucia. Z jednej strony eksperci i organizacje takie jak Europejska Rada Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego popierają surowsze traktowanie początkujących kierowców, wskazując na ich rolę w poprawie bezpieczeństwa. Z drugiej strony sami kierowcy, zwłaszcza młodzi, krytykują ograniczenia jako zbyt restrykcyjne.

Podsumowanie

Wprowadzenie okresu próbnego dla młodych kierowców w 2025 roku jest na dobrej drodze, choć na razie pozostaje w sferze planów. Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z harmonogramem, już wkrótce świeżo upieczeni kierowcy będą musieli zmierzyć się z nowymi wyzwaniami i obowiązkami. Celem jest zmniejszenie liczby wypadków, ale sukces tego rozwiązania zależy od skutecznego wdrożenia i akceptacji społecznej. Czy nowe przepisy spełnią oczekiwania? Przekonamy się w najbliższych miesiącach.